Jak wybrać zawód?
Kilka pomysłów dla uczniów ósmych klas.
Jakie kroki należałoby podjąć, aby umiejętnie i jak najlepiej wybrać drogę zawodową w przyszłości?
Bardzo ważne jest, aby poznać swoje mocne i słabe strony, swoje cechy osobowości i swoje predyspozycje zawodowe. Nie wszystkie zdolności znane są od razu. Twoje zainteresowania i pasje pojawiają się w trakcie nauki czy spotkań z ciekawymi ludźmi. Pewne umiejętności można też wykształcić w działaniu, podczas zajęć pozalekcyjnych czy w ramach kół zainteresowań. Należy zatem nauczyć się kierować sobą, rozwijać swoje zdolności i szukać działań, w których można się wykazać.
Pierwszy krok do wyboru zawodu, to poznanie samego siebie oraz zapoznanie się z rodzajami zawodów i ich charakterystykami. Na początku dobrze jest zastanowić się i odpowiedzieć sobie na podstawowe pytania, na przykład takie jak te:
−„Czy najlepiej uczysz się i zapamiętujesz słuchając innych, patrząc czy wykonując jakieś ćwiczenia?”
−„Lubisz pracować w grupie czy indywidualnie?”
−„Wolisz sam podejmować decyzję czy chętnie radzisz się innych?”
−„Jaki charakter pracy Cię interesuje (praca fizyczna/umysłowa)?”
−„Jakie są Twoje wartości? Co jest dla Ciebie ważne?”
Aby odpowiedzieć na te i inne pytania, które pomogą w rozpoznaniu Twoich predyspozycji zawodowych, na tym etapie edukacji, warto przejrzeć materiały na stronie http://www.doradztwozawodowe.koweziu.edu.pl/narzedzia-dla-ucznia.htmllub Testy zainteresowań i predyspozycji zawodowych online:
1.Jaki zawód powinieneś wybrać?
TEST2.Test predyspozycji zawodowych.
TEST3.Kwestionariusz ankietowy zawodowych predyspozycji.
Na pewno dobrze byłoby gdybyś także zapoznał się z ofertą szkół ponadgimnazjalnych w rejonie i zastanowił się wspólnie z nauczycielem –wychowawcą jakie są dalsze etapy kształcenia, niezbędne do tego, aby wykonywać wybrany przez Ciebie zawód. Także poszukiwanie i pogłębianie informacji o różnych zawodach, na przykład na lekcjach wychowawczych albo podczas rozmów z Rodzicami, umożliwi Ci wstępne zapoznanie się z rynkiem pracy, gdyż zawód powinien nie tylko przynosić satysfakcję, ale również zabezpieczać realizację potrzeb materialnych.
Co mogą zrobić Rodzice, aby pomóc uczniowi w wyborze przyszłego zawodu? Na pewno w podjęciu decyzji zawodowej przez dziecko niezbędna jest pomoc rodzica, wsparcie i zachęcanie do myślenia o przyszłej pracy. Co doradzić dziecku, aby wybór szkoły czy zawodu był trafny?
Adekwatny do zdolności i możliwości dziecka a przy tym ciekawy, odpowiadajmy jego zainteresowaniom i co niebagatelne –dający szanse na znalezienie dobrej pracy. Bardzo ważne jest, by zawód, jaki dziecko wybierze był dla niego interesujący. Psycholodzy, doradcy zawodowi, pedagodzy a i codzienne doświadczenie podpowiada, że niezwykle ważne jest by dopasować uzdolnienia i cechy osobowości człowieka do wykonywanego zawodu. Każdy zawód bowiem wymaga od człowieka pewnych umiejętności i cech charakteru, a ich obecność może się przyczynić do sukcesów zawodowych i awansu. • Pierwszy krok, jaki wspólnie z dzieckiem może wykonać rodzic, to pomóc mu w rozpoznaniu jego predyspozycji i zainteresowań. Można to zrobić rozmawiając z dzieckiem o tym, co lubi robić w czasie wolnym, jakich przedmiotów lubi się uczyć najbardziej, jakie czynności związane z nauką i dniem codziennym sprawiają mu zadowolenie, kim chciałoby zostać w przyszłości i gdzie pracować. Warto także skorzystać z pomocy doradcy zawodowego w szkole. Można również zachęcić dziecko do wypełnienia testów(link)do badania predyspozycji i zainteresowań uczniów w szkole. Następny krok to rozmowa o różnych typach szkół i uświadomienie dziecka o czasie trwania nauki w szkołach ponadpodstawowych (3 lata –szkoła branżowa zawodowa, 5 lata –technikum, 4 lat –liceum i liceum profilowane, 9 lat –liceum i studia na wyższej uczelni).
Kryteria, jakie należy wziąć pod uwagę przy wyborze dalszego kształcenia to przede wszystkim dotychczasowe postępy szkolne, zapał i motywacja do nauki, aspiracje dziecka ale też warunki finansowania edukacji dziecka.
Jeżeli dziecko w miarę dobrze do tej pory radziło sobie z nauką, startuje w konkursach i olimpiadach szkolnych, osiąga wysokie wyniki w nauce, bierze udział w olimpiadach przedmiotowych, odnosi sukcesy sportowe czy społeczne w szkole gimnazjalnej, to wybranie liceum i kontynuowanie nauki na studiach nie powinno być dla niego zbytnim obciążeniem.
Dla dziecka, które raczej z trudem radzi sobie z nauką, raczej niechętnie zagląda do podręczników, nie przejawia większego zainteresowania szkołą, należałoby pomyśleć o krótszej ścieżce kształcenia, czyli o szkole zawodowej. Kontynuowanie nauki w liceach ogólnokształcących przez uczniów słabo zmotywowanych do nauki, jest częstym błędem, gdyż uczniowie ci z trudem radzą sobie z opanowaniem minimum programowego.
Po szkole branżowej- zawodowej zawsze mogą uzupełnić wykształcenie i podnieść kwalifikacje.
Kolejnym krokiem jest wybranie typu szkoły, w której dziecko będzie kontynuowało naukę. Jeżeli uczeń wybierze liceum ogólnokształcące, to powinien zdecydować, do której szkoły złożyć dokumenty i jaki profil klasy wybrać. Źródłem informacji o szkołach mogą być Targi Edukacyjne, Dni Otwarte w szkołach ponadpodstawowych, „Informatory” oraz ulotki opracowywane i rozpowszechniane przez poszczególne szkoły. Szczególnie polecane są „Dni Otwarte” organizowane przez szkoły ponadpodstawowe, podczas których bezpośrednio zarówno dziecko jak i rodzic może się przekonać jak wygląda dana placówka (obejrzeć budynek, otoczenie, klasy, pracownie, sprawdzić jaki jest dojazd do szkoły, jaki będzie koszt dojazdu), można osobiście porozmawiać z nauczycielami i uczniami szkoły o klimacie i atmosferze w szkole, istniejących kołach zainteresowań, aktywnościach uczniów na rzecz szkoły. Uczeń wówczas sam albo z kolegami bądź z rodzicami może ocenić, czy to jest ta szkoła, w której chce się dalej uczyć.
Wybór profilu klasy może być podyktowany analizą ocen szkolnych z poszczególnych przedmiotów na przestrzeni ostatnich lat. Wysokie oceny z konkretnych przedmiotów wskazują prawdopodobnie na zainteresowania ucznia oraz na łatwość przyswajania wiedzy z danej dziedziny. Jeżeli dziecko ma ze wszystkich przedmiotów wysokie oceny szkolne, może wziąć pod uwagę klasy o profilu ogólnym bądź klasy o najwyższym poziomie nauki.
Jednak rozpoznanie uzdolnień u dziecka to przyjrzenie się nie tylko jego ocenom szkolnym, ale także tym formom zajęć ,które dziecko chętnie podejmuje i stara się jak najlepiej je zrealizować. Na przykład uzdolnienia wzrokowo-przestrzenne mogą się ujawniać na lekcjach geometrii (rysunki figur, rzuty figur) lub plastyki (rysunek, dekoracja pokoju). Jeżeli uczeń wybierze technikum lub szkołę zawodową to oprócz zebrania informacji o placówkach, rozpoznania własnych zainteresowań, niezbędne jest określenie preferencji zawodowych i uzdolnień związanych z danym zawodem oraz ocena stanu zdrowia dziecka. Jest to bardzo istotne, ponieważ ocena stanu zdrowia i określenie przewlekłych schorzeń somatycznych dziecka wiąże się z szeregiem przeciwwskazań zdrowotnych, które mogą uniemożliwić naukę i wykonywanie zawodu.
Wybór technikum czy szkoły branżowej zawodowej to jednocześnie wybór zawodu, z którym ma się do czynienia już w trakcie nauki szkolnej w postaci praktyk zawodowych.
Tabela zawodów Pomocna w rozmowie z uczniami ósmych klas na temat przyszłego zawodu może być poniższa tabela, w której wymienione zostały przykładowe typy i podtypy zawodów oraz wymagania, jakie stawiane są kandydatom do danego zawodu. Warto, wspólnie z dzieckiem, podczas rozmowy, analizując zawartości tabeli zwrócić uwagę na to, jakie zawody są teraz –na tym etapie nauki –atrakcyjne czy ciekawe dla dziecka. Tabela może okazać się pomocna w określeniu preferencji zawodowych ucznia (skłonności człowieka do wykonywania określonych czynności, posługiwania się specjalistycznymi narzędziami pracy w danym środowisku zawodowym). Zawody, jakie wykonują ludzie, można najogólniej podzielić na zawody związane z: techniką, przyrodą, ludźmi, wizerunkiem artystycznymi i danymi Doradca zawodowy, rodzic, nauczyciel, poprzez rozmowę z dzieckiem na temat, w jakim środowisku dziecko chciałoby pracować(np. fabryka, biuro, praca na powietrzu) oraz jakie czynności chciałoby wykonywać(obsługa maszyn, pomoc ludziom, opieka nad zwierzętami i przyrodą, praca z danymi, prowadzenie prac badawczych, zarządzanie biznesem, działalność społeczna czy artystyczna, itp.) może wspólnie z nim określić wstępnie preferencje zawodowe swojego dziecka.
Najważniejsze by dziecko, uczeń wybrał taki zawód, który będzie jego pasją zamiłowaniem.
Dorota Szczypka
Doradca zawodowy
Materiały gdzie można szukać pomocy i wsparcia.
https://doradztwo.ore.edu.pl/zasoby-pracy-uczniami-klas-7-8-szkoly-podstawowej-oraz-gimnazjum/
https://kuratorium.kielce.pl/28184/testy-i-narzedzia-diagnostyczne/